नाती शृंखला

मी माहेरी आले होते. मैत्रिणींना भेटणे वगैरे झाल्यावर एक दिवशी जुन्या कपाटाकडे गेले, जेथे माझ्या जुन्या वस्तू ठेवल्या होत्या. त्या कपाटात हुसका-हुसकी करताना एक डबा मिळाला, ज्यात चिमुकला संसार लिहिलेला खोका होता. मी लगेच तो उघडला तर त्यात माझी बालपणीची खेळणी-बोळकी मिळाली. मी अधीरतेने सर्व खेळणी बाहेर काढून त्यावरून हात फिरवू लागले. तो तवा, तो कुकर, चिमटा, शेगडी सर्व तसेच होते. त्यावरून हात फिरवता फिरवता मला माझे बालपण डोळ्यासमोर आले. त्या खेळाबरोबर मी दिवसाचे कितीतरी तासंतास खेळले होते. माझी मामेबहीण स्नेहा पण माझ्याच वयाची. आम्ही दोघी मिळून आईच्या साड्या नेसून, नेसून कसल्या गुंडाळून खेळायचो. मग मी आईच्या भूमिकेत शिरायची व आई ज्या प्रमाणे बोलते, तिच्याच पध्द्तीने "आटपा लवकर, मला ऑफिसला जावयास उशीर होत आहे, किती कामे बाकी आहेत", वगैरे तिची वाक्ये बोलायची. आज आता आम्ही दोघी आपापल्या संसारात रमलो आहोत.

खरंच, आई माझ्यासाठी किती करायची, सतत आमच्या मागे-पुढे असायची. आईशिवाय क्षणभरही करमायचे नाही. लहानपणी मी, तशी म्हणे रडकीच होते. आई जरा दिसली नाही तर झाले, संपले. रडून गोंधळ घालायचे. सर्व जण मला आईचे शेपूट म्हणून चिडवायचे. कित्येकदा तर आई पोळ्या करताना मला तिच्या जवळ दुपट्ट्याने बांधून ठेवायची. पुढे मला भाऊ पण झाला. बहीण-भाऊ या नवीन नात्यात बांधले गेले. त्याच्या बरोबर खेळण्यात, मस्ती करण्यात, भांडण्यात, वेळ जायचा. आमच्या शेजारीच आमची आत्या रहायची. आई ऑफिसला जातांना शेजारच्या मावशींकडे आम्हास ठेवायची. पुढे शाळेतून आल्यावर आम्ही त्या मावशींकडे खेळायचो व आई येताच तिला बिलगायचो.

हळू हळू मी व भाऊ मोठे झालो. मोठे होताना आई, बाबा, आत्या, शेजारच्या मावशी याशिवाय आमचे पण वेगळे मित्र मैत्रिणींच्या नात्याचे नवे वर्तुळ तयार होत गेले. मनुष्य जन्मास येतो त्याला तीन जणांचे ऋण असते. पाहिले आई-बाबा तसेच नातेवाईक जे त्याच्या आगमनाची वाट पाहत असतात व समाज ज्यात आपण वावरतो, मोठे होतो. तेव्हा माझे पण तसेच झाले. या नात्याच्या गोतावळ्यात अडकत गेले. पुढे शालेय, महाविद्यालयाचे शिक्षण संपवून मी नवीन नात्यात, संसारात गुरफटले. त्यामुळे नवीन नात्याचे अनेक पदर वाढत गेले. पती, सासू- सासरे, दीर, नंणद, जाऊ, भाचे अशी अनेक नात्यांची गुंफण वाढत गेली व लहानपणी भातुकली खेळणारी मी, खऱ्या आई व मुलीच्या नात्यात पदार्पण करती झाले. तासंतास घर-घर खेळणारी आता प्रत्यक्षात आईच्या भूमिकेत येऊन ठेपले, गोंडस मुलीची आई झाले. तेव्हा मला तीव्रतेने आईची आठवण झाली. आई म्हणते त्याप्रमाणे तिने किती रात्री माझ्यासाठी जागून काढल्या असतील, मोठे करताना तिला किती कष्ट झाले असतील, याची जाणीव झाली.

प्रत्येक आई आपल्या पाल्यांवर जिवापाड प्रेम करतेच. तसेच माझे झाले आहे. मला पण दोन गोंडस मुली झाल्यात. त्यांना गोंजारण्यात, मोठे करण्यात, त्यांच्यावर उत्तम संस्कार करण्यात दिवस जात आहेत. जे काही आपल्यास नाही मिळाले ते सर्व मुलींना मिळावे यात मी लक्ष देत आहे. कधी तरी एखादया गोष्टीकडे लक्ष देण्यात कमी पण पडते. कारण नोकरी करून घरदार, पै-पाहुणे, येणारे-जाणारे, सर्व पहात संसार सांभाळणे म्हणजे तारेवरची कसरत असते, पण माझा जोडीदार, माझा सखा 'पती' मला योग्य व सतत साथ करतो. तसेच माझे आई-बाबा व त्याच प्रमाणे सासू-सासरे यांची फार फार मदत होते. सासूबाई तर खूप उत्साहाने माझ्या मुलींना अवांतर शिक्षण देण्यात दंग असतात. त्यामुळे मी या सर्व नात्यांच्या शृखंलेत अडकून आनंद उपभोगते आहे, अनुभवते आहे. आता मोठी मुलगी पण समंजस झाली आहे. ती पण धाकटीला छान सांभाळते, काळजी घेते. लहान असताना तर माझ्याच प्रमाणे ती लहान बहिणीस थोपटवून अंगाई गीत गाऊन झोपवायची. तिचे ते छायाचित्र मी जपून ठेवले आहे व बरेचदा ती चित्रफीत मी पहाते.

सुरुवातीस या सिंगापुरात आल्यावर, कोणी ओळखीचे नव्हते पण महाराष्ट्र मंडळात येऊन मला अनेक मैत्रिणी मिळाल्या व मैत्रीची नाती वाढत गेली. अजून आमची नाती गुंफणं चालूच आहे व यातून आनंद मिळविणे हेच खरे जीवन आहे ना !!

- सौ.अनुजा वर्तक


1 टिप्पणी: